Als inleiding op de geschiedenis van de recente kerken binnen onze parochie, eerst een globaal overzicht van de parochies in Naarden en Bussum.
In de zeer vroege middeleeuwen liep de kustlijn van wat nu het Gooimeer is totaal anders dan nu het geval is. Voor het huidige Valkenveen was een grote strook land van meer dan een kilometer breed, de huidige Eempolder was een onderdeel van Almere, de oude naam voor het IJsselmeer / Zuiderzee.
Rond het jaar 900 ontstond er ten noordoosten van Valkeveen een nederzetting, die uitgroeide van parochie tot de stad Nardinc. Het omliggende gebied, Nardinclant, werd vanuit de kerk in Nardinc bediend. De streek behoorde aan graaf Wichman uit de Elzas. Hij schok het gebied in 968 aan zijn dochter Lutgarde, die de eerste abdis was van de abdij van Elten (Duitsland). Omdat deze abdij relikwieën van St. Vitus bezat, was het niet verwonderlijk dat de kerk van Nardinc werd gewijd aan St. Vitus. Rond 1280 verkocht de abdis Godelinde haar rechten op Nardinclant aan graaf Floris V. Rond 1350 werd Nardinc als één van de eerste steden verwoest tijdens de Hoekse en Kabeljauwse twisten. De stad werd verlaten en in de loop der jaren tijdens de verschillende stormen en overstromingen verzwolgen door de Zuiderzee.
De eerste R.K. St. Vituskerk in Naarden werd gebouwd tussen 1380 en 1440 en is in de loop der eeuwen geëvalueerd tot de huidige Grote Kerk van Naarden. Na de reformatie, als gevolg van de Spaanse Moord in 1572, werd het in 1576 een protestantse kerk die nog steeds gewijd is aan Sint Vitus. Naarden was een voor die tijd verdraagzame gemeenschap. De katholieken werden redelijk met rust gelaten en het werd hen toegestaan om in het voormalige klooster aan de Bussummerstraat hun geloof te belijden. Er zijn in Naarden daarom geen echte schuilkerken geweest. Door de jaren heen kende Naarden vele pastores en priesters die de bevolking van Naarden en Bussum van dienst waren.
Met de komst van de Fransen in 1795 kwam er ook weer godsdienstvrijheid voor de katholieken. Het duurde echter tot 1834 voordat katholiek Naarden weer een nieuw katholiek kerkgebouw binnen de vesting kon bouwen; de R.K. Sint Vituskerk in de Gasthuisstraat (huidige Turfpoortstraat). Dit was een waterstaatskerk, zo genoemd omdat in die tijd alle kerken onder toezicht van Rijkswaterstaat waren gesteld. In 1844 werd het zangkoor opgericht, in 1847 beschikte men over een eigen begraafplaats. Pas in 1855 is er in Naarden weer formeel een katholieke parochie.
Tot 1795 viel Bussum onder de parochie van Naarden. Er was is Bussum geen kerk. Wel zijn er vanaf 1520 verschillende kapellen geweest, waar van de St. Vituskapel op de hoek van de huidige Kerkstraat en Kapelstraat bij velen nog bekend is; de latere Irenestudio die inmiddels is afgebroken. Ook veel Hilversummers kwamen naar deze kapel, waar wel werd gepreekt en communie uitgereikt maar waar naar alle waarschijnlijkheid geen vieringen werden gehouden.
In 1795 kwam pastoor Johannes Nijhof van Naarden naar de nieuwe parochie in Bussum. Omdat de St. Vituskapel te klein was, werd de boerderij van Van Eijden aan de latere St. Vitusstraat omgetoverd tot “Boerderijkerk”. Maar ook deze boerderijkerk was snel te klein en er moest dus een grotere kerk komen.
Net als Naarden kreeg ook Bussum een waterstaatskerk en wel rond 1844. Deze werd gebouwd op of nabij waar nu de tot appartementen omgebouwde St. Vituskerk staat.
Eerst werden Bussummers begraven op de het St. Janskerkhof van Laren of de begraafplaats in Naarden. Vanaf 1822 gebeurde dit op de huidige Oude R.K. Begraafplaats aan de Nieuwe Hilversumseweg. In 1952 werd de Nieuwe R.K. Begraafplaats aan de Struikheiweg aangelegd.
Sinds 1 januari 2015 zijn de parochies van Bussum en Naarden gefuseerd tot de parochie van de Heilige Drieeenheid. Hiermee is in feite de situatie van 1795 in ere hersteld; één parochie met een kerk in Naarden en een kerk in Bussum.
De parochie van de Heilige Drieeenheid bestaat nu uit twee kerken waar erediensten worden gehouden:
- De St. Vituskerk aan de Turfpoortstraat in Naarden
- De Mariakerk aan de Brinklaan in Bussum.
In Naarden is nog één katholieke kerk geweest:
- St. Vitus buiten de Veste. Deze kerk is door mgr. Zwartkruis ingewijd in 1968 en helaas in 1996 alweer gesloopt.
In Bussum zijn nog drie katholieke kerken geweest:
- De St. Vituskerk op de hoek Brinklaan / St. Vitusstraat.
- De H. Hartkerk aan de Kamerlingh Onneslaan.
- De St. Jozefkerk op de hoek Laarderweg / Ceintuurbaan.
Voor het opstellen van de geschiedenis van de parochie is, naast eigen interne bronnen, gebruik gemaakt van:
- 1000 jaar St. Vitusparochie te Naarden door D. Franzen
- Website van de Historische Kring Bussum
